Waarom werkdruk zo’n belangrijk issue is
(ook voor de vakbonden)

Werkdruk is voor de ene collega een dagelijkse uitdaging en voor de andere een (te) zware belasting. Erover praten met de leidinggevende in Het Andere Gesprek zou logisch zijn, maar niet iedereen doet dat. En soms te laat. Ook de vakbonden vinden werkdruk een belangrijk onderwerp. Tamara Westerink van CNV, Aukje Falger van FNV en Ton van Eijden van De Unie reageren op 3 casussen. Praktijkgevallen bij a.s.r.

Case 1 Burn-out

M: ‘Ja hoe krijg je zoiets? In mijn geval had het te maken met 2 elementen. Ik kreeg door reorganisatie steeds meer werk op mijn bord en ook nog eens werk dat ik niet zo uitdagend vond. Ik was mijn voldoening kwijt. Daar komt bij dat ik een perfectionist ben. Dan ga je te hoge eisen aan jezelf stellen. Dat ik ons derde kind had gekregen, zal ongetwijfeld enig effect hebben gehad, maar was niet de hoofdoorzaak. Dat werd later nog wel eens gesuggereerd.


De eerste verschijnselen waren kortademigheid, snel aangebrand zijn, geen overzicht meer hebben. Dan gaat ook de reistijd ineens zwaar meetellen. Ik woon zo’n 70 kilometer van Utrecht. Op een bepaald moment heb ik mijn leidinggevende gebeld met de vraag om een gesprek na het weekend. Zo ver is het niet eens geko­men. Ik lag er al uit en

meldde me bij de bedrijfsarts. Zij gaf al snel de diagnose burn-out. Eerst 2 weken thuis zonder contact, later werd dat verlengd. Dan ga je thuis aan de slag met een therapeut en ik zocht heil in allerlei alternatieve therapieën. Bij mijn terugkeer, heel veel maanden later ben ik begonnen met een paar keer koffie drinken, dan 2 keer een uurtje werken en zo verder. Wat ik vooral miste was menselijk contact met HR. Natuurlijk is je leidinggevende degene die je terugkeer moet begeleiden, maar ik had graag ook iemand bij HR gehad om even mee te sparren. Je leidinggevende heeft een hele HR-afdeling ter beschikking. Jij als medewerker hebt niets. Ik geloof heilig in de goede intenties van de bedrijfsarts, maar ook die is er vooral voor a.s.r. Een neutraal persoon in dit hele proces ontbreekt. En dat vond ik jammer.'

Reactie van Aukje

Een burn-out ontwikkelt zich sluipenderwijs. Vaak zien collega’s, vrienden en familie de signalen eerder dan jijzelf. Op de werkvloer is het zaak om werkdruk een continu gespreks­onderwerp te laten zijn. In het periodiek overleg dat wij met a.s.r. hebben, is werkdruk ook steevast een onderwerp van gesprek.


Een burn-out komt vaak door een samenloop van omstandigheden; overbelasting op het werk in combinatie met bijvoorbeeld een onbalans in de werk-privésituatie en/of een belastende situatie in de persoonlijke omgeving of in combinatie met in de persoon gelegen factoren.


Als lid van de vakbond kun je contact opnemen met de bond en vragen om bijstand/een sparring partner. Binnen a.s.r. zijn ook collega’s die zich namens de bonden extra inzetten. Ook zij kunnen als sparringpartner dienen. Vanzelfsprekend in alle vertrouwelijkheid. Vraag aan de vakbondsbestuurder wie van jouw collega’s dat zijn.

Case 2 Positieve hoge werkdruk

S: ‘In mijn beleving is werkdruk een positief woord. Ik heb zelfs enige mate van druk nodig om lekker te kunnen werken. Ik houd van snelheid. Het geeft me een goed gevoel als ik bezig ben met iets waar anderen op zitten te wachten. Ook deadlines bijvoor­beeld ervaar ik ontspannen. Duidelijke afspraken over wat en wanneer we aan elkaar opleveren. Als het me niet lukt aan zo’n afspraak te voldoen, voel ik me ook niet geremd om dat aan te geven en te kijken of we tot een alternatieve afspraak kunnen komen.


Mijn werk laat zich over het alge­meen niet heel makkelijk voorspellen. Dingen komen vaak onvewacht op. Daar pas ik


mijn werk- en leefstijl zoveel mogelijk op aan. Als het rustig is, kan ik ook heel makkelijk mezelf wat meer vrije tijd en ruimte gunnen. Dat maakt het ook veel makkelijker om als het nodig is er weer een tandje bij te zetten.


Werkdruk of stress geeft me vaak de boost die ik nodig heb om mijn werk goed te doen. Alles valt en staat met de balans voor mij. Ik ben graag altijd bereikbaar, zelfs tijdens mijn vakanties. Maar het moet wel ergens over gaan. En ik merk dat de mensen om mij heen heel goed weten hoe ze met mijn bereidheid om moeten gaan. Dat geldt voor mijn collega’s en ook voor mijn gezin.‘

Hoe je aankijkt tegen werkdruk is erg persoonlijk. Een gezonde vorm van werkdruk kan je helpen om je taken uit te voeren. De taken die je van nature goed liggen of die je erg leuk vindt, gaan vaak vanzelf. Maar er zijn ook altijd taken die we graag voor ons uit schuiven of die opeens binnenkomen met een korte reactietermijn. De druk van deadlines helpt je dan om deze taken toch uit te voeren, waardoor je met voldoening naar de afronding van je opdracht kan kijken.


Ook bij een gezonde werkdruk is het goed om regelmatig kritisch naar je werk kijken: waar krijg je energie van en wat kost je energie, maar ook waarom heb ik een deadline voor die taken nodig? Gebruik Het Andere Gesprek om met je collega’s te praten over werkdruk. En neem ook eens contact op met vakbonden of HR, zo kunnen we alle signalen meenemen in onze gesprekken over werkdruk.


Wil je de positieve ervaring van een deadline behouden? Dan kan het je helpen om korte en vooral bereikbare doelen te stellen. En neem vooral ook de tijd om af en toe een stap terug te doen en ontspanning te zoeken. Vaak krijg je dan weer frisse ideeën, waar­door je met nog meer voldoening bezig kunt zijn.

Reactie Tamara

Case 3 Geen werkdruk

H: ‘Natuurlijk heb ik ook afspraken over taken en resultaten. Bij geen van alle voel ik echt een werkdruk die invloed heeft op mijn stressniveau. Dat komt ook omdat ik, vind ik zelf, een goede balans heb tussen werk en privé. Ik weet vaak wanneer er iets aankomt. Als het nodig is, werk ik dan langer door.


Soms neem ik voor die tijd de ruimte om tijdig te vertrekken van mijn werkplek. En soms ben ik alleen voor noodgevallen te bereiken. Maar ik klap mijn laptop ook wel eens in het weekend open op een rustige zondagmorgen of regenachtige

zaterdagmiddag. Ik heb wel makkelijk praten omdat ik alleenstaand ben. Thuiswerken is een uitkomst en daar maak ik graag zo af en toe gebruik van. Een prima gelegenheid om in alle rust zaken uit te werken. Mooi dat a.s.r. dat heeft.


En mooi dat mijn leidinggevende ook stimuleert om de juiste balans tussen werk en privé te bewaken. Daar valt en staat het mee: het vertrou­wen van je leidinggevende. En voor mij heeft hij daarnaast ook de verantwoordelijkheid om je een haalbaar takenpakket te geven.’

Reactie Ton

Binnen a.s.r. zijn duidelijke afspraken over de mogelijk heden voor de medewerkers om zelf te bepalen waar en wanneer je werkt (TPOW cao artikel 4.1). Hiermee laat a.s.r. zien dat er vertrouwen in de medewerkers is en dat zij een vooruitstrevende werkgever wil zijn.


Ook vind ik het belangrijk dat iedereen goed om leert gaan met die ruimte. Dit betekent af en toe “nee” zeggen als er te veel van je gevraagd wordt, maar zeker ook “ja” zeggen om die extra mijl te lopen als het wel een keer nodig is. Daar moet je je zeker over voelen en in groeien. De persoonlijke ontwikkel-programma’s die a.s.r. aanbiedt dragen hier zeer zeker aan bij.


Jezelf leren kennen is een belangrijk aspect. Ik spreek uit ervaring en weet hoe het is je eigen grenzen te ontdekken en zo leren aan te voelen wat je wel en niet aan kunt. En vooral, welke dingen geven je energie? Richt je aandacht op zaken waar je goed in bent en blij van wordt, dan gaat het maar zo vanzelf!