Ook andere werkgevers onderzoeken het nieuwe normaal
De NOS maakte een paar weken geleden een rondgang langs de 25 grootste Nederlandse werkgevers. Hoe gaat bij hen het nieuwe normaal na corona eruit zien? Net als bij a.s.r. kwamen organisaties terecht in het grote thuiswerk-experiment. Een meerderheid van de ondervraagde werkgevers geeft aan dat de productiviteit van hun werknemers er niet onder heeft geleden en dat het thuiswerken als positief wordt ervaren. Over hoe het najaar eruit ziet, wordt verschillend gedacht. De NOS: ‘Een volledige terugkeer lijkt uitgesloten, omdat kantoren zijn aangepast op anderhalve meter afstand. Dat betekent vaak per definitie dat niet iedereen tegelijk aanwezig kan zijn.’
Sommige ondervraagde werkgevers bereiden zich voor op een beperkte terugkeer van medewerkers. Chipmachinemaker ASML, verzekeraar Achmea en Albert Heijn starten hier na de zomer mee. ABN Amro, Rabobank en de gemeente Amsterdam geven aan dat er op dit moment nog geen einddatum is voor het thuiswerken. De banken en Achmea voorzien dat hun kantoren meer een ontmoetingsplek worden. Ziekenhuizen Amsterdam UMC en St. Antonius in de regio Utrecht gaan er als enige vanuit dat de huidige situatie tot minimaal eind van het jaar zal duren. Veel van de ondervraagde organisaties zeggen dat er tot minimaal 1 september wordt thuisgewerkt, naar het advies vanuit de overheid. Dat het thuiswerken op deze schaal kan, komt ook door veel technologische oplossingen. Veel van de ondervraagde werkgevers geven aan dat ze gebruik zijn gaan maken van communicatiesoftware Microsoft Teams, binnen de overheid is er gekozen voor WebEx van Cisco...
Door Hans Vos
Zelfs als er een vaccin op de markt komt en de 1,5 meter losgelaten kan worden, zal werken bij a.s.r. nooit meer hetzelfde worden als voor de coronacrisis. Hoewel niemand nog kan zeggen hoe dit zal uitpakken, is Jolanda Sappelli al wel bereid om de gedachten van HR daarover te delen. ‘Laat duidelijk zijn dat we nog niks besloten hebben en dat we het alleen hebben over hoe we er momenteel over nadenken. Maar we moeten ons wel zo langzamerhand gaan voorbereiden op dat nieuwe normaal.’
Is het lastig in zo’n leeg pand om je voor te stellen dat het ooit weer een drukte van belang zal zijn? ‘Dat is maar de vraag of er ooit weer een drukte van belang zal zijn. Naar een 100 procent bezetting gaan we zeker niet terug. We gaan niet meer 5 dagen per week vanaf kantoor werken. Ook niet als er een vaccin of medicijn is. Iedereen heeft nu de voordelen van thuiswerken kunnen ervaren. Nu al een verdeling noemen is wat voorbarig, maar duidelijk is wel dat we vaker dan in het verleden gaan thuiswerken.’
Is dit voor het eerst dat je nadenkt over die nieuwe toekomst? ‘Nee, dat doen we eigenlijk voortdurend. We proberen sowieso altijd te anticiperen op ontwikkelingen die passen bij a.s.r. Maar wie had kunnen denken dat het zo snel zou gaan? Ik heb senior managers gesproken die een paar maanden geleden nog twijfels zetten bij de zinvolheid van tijd- en plaatsonafhankelijk werken. Die vonden het toch prettig dat bepaalde zaken alleen maar live konden. Die zijn nu helemaal om. Er zijn namelijk echt voordelen. De NPS is hoog, het ziekteverzuim is gedaald en
productiviteit is hoger. Alles is effectiever. En we reizen minder. Maar hoe het precies gaat worden, kan ik niet zeggen. En ik ben niet de enige die over die toekomst nadenkt. Onlangs hebben we er in de directieraad over gesproken, ook over de zorgen over de sociale cohesie.’
En zijn daar al concrete gedachten over? ‘Het is duidelijk dat we ervoor moeten zorgen dat er voldoende informeel contact blijft. Dat we ervoor moeten waken om uitsluitend functionele contacten te hebben. Door de crisis is onze cultuur hechter geworden en is de trots op a.s.r. groot. Dat laat de wekelijkse Mood Monitor zien. En ook op de digitale manier kun je verbonden blijven, zoals met virtuele borrels, een pubquiz of een bingo. Het voordeel van Teams is dat het effectief is. Iedereen is op tijd en handelt de punten af. Je moet alleen wel bewust tijd maken om te vragen: hoe het gaat het met je?’
Heb je veel meldingen dat mensen het zwaar hebben? ‘Dat kan ik niet zeggen. Er is wel behoefte om naar kantoor te komen en aan persoonlijk contact. Met name bij de millennials. Veel van de wat oudere collega’s vinden het wel prima zo. We zijn een introverte populatie, blijkt uit de PMO’s (periodiek medisch onderzoek, red.).’
Er zal met de directieraad ook over de huisvesting zijn gesproken? ‘Zeker, Als we meer thuis gaan werken, wordt het kantoor waarschijnlijk meer een plek voor ontmoetingen dan voor werken achter je laptop. Om collega’s te zien, voor een opleiding of een brainstorm, om daarna naar huis te gaan om te werken vanachter je laptop. Alleen hier voor inspiratie, of een kop koffie doen met elkaar omdat je elkaar lang niet hebt gezien. De omgeving wordt anders.
Misschien gaan we weg van de kantoorbureaus. Meer stand-upbureaus of andere settings voor groepsbijeenkomsten waar dan zowel mensen fysiek aanwezig zijn als online. Meer zitjes om bila’s te doen, dat soort dingen. En als collega’s minder dagen per week naar kantoor komen, houden we natuurlijk ruimte over. Wie weet komen er externe huurders. (Na het interview is bekend geworden dat de GGD Utrecht vanaf 22 augustus Groen 1 t/m 3 gaat huren, red.). Het moet zich allemaal nog uitkristalliseren.’
Dat geldt ook voor de voorzieningen als het bedrijfs restaurant, Plato, de fitness? ‘Dat kan 2 kanten op. Een sociale omgeving vraagt meer mogelijkheden, maar het moet wel relevant blijven. Misschien krijgen we wel een regionale functie, ook voor studenten.’
Aan welke andere consequenties denk je in een nieuw normaal? ‘Tja, als we veel minder gaan reizen kun je je afvragen wat we aan moeten met de reiskostenvergoeding. Maar daar gaan we pas naar kijken als de nieuwe situatie helder is, net zo goed als welke faciliteiten we mogelijk gaan bieden voor een goede thuiswerkplek. We proberen recht te doen aan de situatie. Omdat we het niet kunnen controleren, word je zelf verantwoordelijk voor je werkplek. Misschien komt daar een arbo-paspoort voor waarin je als medewerker aangeeft dat je veilig werkt. Of we daar zaken voor gaan vergoeden, kan ik nog niet zeggen. Maar ook daar willen we in meedenken. Misschien een budget dat je soms voor een reis gebruikt en soms voor een stoel of 2e beeldscherm.’
Leiderschap, hoe gaat dat nu? ‘We sturen al tijden niet op aanwezigheid, maar op vertrouwen en afspraken. Dat is onze regelvrijheid. Blijkbaar lopen we daar nog steeds in voorop. Je moest eens weten hoeveel collega-HR-directeuren me hebben gebeld toen bekend werd dat iedereen dagelijks mocht afschalen om bijvoorbeeld met de kinderen bezig te zijn. De vraag was steevast: Hoe controleren jullie dat? Mijn antwoord was: Niet. Bij ons gaat alles op basis van output en vertrouwen en al ver voor corona hebben we tijd- en plaatsonafhankelijk werken ingevoerd.’
Heeft het thuiswerken je eigen tijdkaders beïnvloed? ‘Ik start nu later omdat ik anderhalf uur reistijd mis. Ik heb nu tijd om te ontbijten. Soms een call om half 9 en soms half 10. Ik begin in Teams, mail opstarten. En om 3 uur merk ik soms dat ik nog maar 600 stappen heb gedaan. Dan ben ik niet goed bezig. Het is een kwestie van anders indelen. Bila’s van 1 op 1 doe ik vaak wandelend in het Scheveningse bos. Ik heb nu wel bewuster echt weekend. Vroeger zette ik op zaterdag de laptop aan om mijn mail in te halen. Nu wordt die op vrijdagmiddag dichtgeklapt.’
In het najaar staan de cao-onderhandelingen al weer op het programma. Komt het nieuwe normaal daar al ter sprake? ‘De eerste gesprekken zijn al geweest en dat gaat via Teams prima. Ik wil het nieuwe normaal toch wel met ze bespreken. Je hebt de regelvrijheid al in de cao. Door corona kwam een versnelling in regelvrijheid en leiderschap over vertrouwen. Gaaf dat we die weg zijn ingeslagen. Dat die 300 jaar oude verzekeraar ineens voorop loopt in arbeidsvoorwaarden. Mooi toch?’